W Krakowie kazali zdjąć sztrejmle177, a jednocześnie polecili je zapakować w naftalinę.
W Wieliczce [?] urzęduje Komisja Graniczna. Powiadają, że nie przyjmuje się
podań od Żydów.
W dd[…]dd okolicach Częstochowy utworzono Palestyńskie Komitety Emigracyjne,
w Piotrkowie Komitet Emigracyjny178.
W czasie przesiedleń z Łodzi należało zostawić klucze w szafie, a ptaki i psy
u sąsiadów.
Współczucie dla zwierząt. Widziałem wóz załadowany węglem. Kazali zrzucić
trochę [węgla], żeby ulżyć koniowi.
ecŻeby byli w stanie nie tylko przyjąć i pomagać miejscowym potrzebującym, ale
zintegrować i wciągnąć do ruchu G.Ch179.ce
[2] Dwadzieścia t[ysięcy] uchodźców.
Za pieniądze świadectwa chrztu. Drzewo genealogiczne aż do trzeciego pokolenia180. bb[...]bb – z lwowskiej diecezji.
Dobry stosunek Polaków w przeciwieństwie do początkowego okresu, kiedy
śmiano się na widok Żydów prowadzonych na roboty.
Dobre nastroje Polaków. Wierzą, że wszystko wkrótce dobrze się skończy. Rzekomi partyzanci w okolicy Stanisławowa.
W czysto polskich Włochach181 biją chłopca, który wołał: „Jude”.
Tragedia niewiedzy [?], gdzie się znajduje rodzina. Nie wiadomo, dokąd pociągi
wywożą [ludzi] z różnych miast.
Nie można jechać pociągiem pośpiesznym. Trzeba nocować w drodze do Włoch182.
W Katowicach b[...]b nie wolno przebywać Żydom183.
Pracował przedtem w Bractwie Grzybowskim184 za f4f zł dziennie. Powiedziano, że za drogo. Obniżono do 3 zł. ePielęgnowano i 3 zostawiono [?] 5 chorych.
177 Sztrejmł, sztrajmł – rodzaj futrzanej czapki, zwanej także lisiurą, noszonej głównie przez rabinów i chasydów, często jako element stroju świątecznego. W Kronice getta (s. 51) przełożone jako „czapki sobotnie”.
178 W zbiorach ARG zachowało się obwieszczenie Gminy Żydowskiej w Piotrkowie o utworzeniu Komitetu Emigracyjnego, którego zadaniem było „organizowanie i ułatwienie emigracji Żydów z Piotrkowa”; działał on od grudnia 1939 do października 1940 r.; zob. Generalne Gubernatorstwo. Relacje i dokumenty, dok. 86, 89.
179 c-c Dopisane wzdłuż marginesu, inną ręką. Zapewne chodzi o Gmilut Chasadim (popularna nazwa bractw związanych z działalnością charytatywną, używana także w odniesieniu do między wojennej sieci Kas Bezprocentowych Pożyczek; tu może chodzić także o ruch CEKABE, por. dok. 7.
180 Na temat defi niowania pojęcia „Żyda” przez Niemców i ustalania żydowskiego pochodzenia zob. F. Celnikier, Żyd, czyli kto? Pojęcie Żyda w doktrynie i hitlerowskich poczynaniach prawodawczych, Warszawa 2014.
181 Włochy (pow. Warszawa, ob. dzielnica Warszawy).
182 Do jesieni 1940 r. Żydom zezwalano na wyjazd z GG za granicę na podstawie wizy wydanej przez któreś z państw neutralnych. 25 października 1940 r. Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy zakazał emigracji Żydów z GG; zob. Eksterminacja, dok. 17.
183 Katowice ustanowiono stolicą tzw. Prowincji Górnośląskiej (Provinz Oberschlesien) i w ciągu pierwszych trzech miesięcy okupacji wysiedlono stamtąd większość Żydów do GG.
184 Prawdopodobnie chodzi o Bataliony Pracy.
