Wiadomości i Komunikaty [7] 291
sowieckiego bb[…]bb. Komunikat podkreśla silnie konieczność stworzenia w Europie II frontu. W rozmowach brali również udział przedstawiciele sztabów układających się. Komunikat donosi, że w grudniu ubiegłego roku rozpoczęły się między Mołotowem z jednej strony a Edenem i Churchillem z drugiej strony rozmowy na temat sposobu prowadzenia wojny. Rozmowy te prowadzone w atmosferze przyjaźni i porozumienia doprowadziły do zawarcia traktatu o przyjaźni i współpracy na lat 20. W rozmowach uczestniczył ambasador sowiecki w Londynie Majski. Oba rządy są przekonane, że traktat ten będzie trwałą podstawą stosunków między obu krajami, jak również między obu krajami a USA. Pozytywne skutki wojskowej umowy, w szczególności zaś sprawie stworzenia II frontu. Traktat składa się z 8-iu następujących punktów: 1) Wielka Brytania i ZSRR zobowiązują się wzajemnie do wszelkiej pomocy rystowej (?) w wojnie z Niemcami i ich europejskimi sprzymierzeńcami. 2) Wielka Brytania i ZSRR zobowiązują się do niezawierania odrębnego pokoju ani nieprowadzenia odrębnych rokowań pokojowych.
3) Obie strony wystąpią łącznie, aby inne państwa przystąpiły do tej umowy, mającej na celu ochronę pokoju. Zanim będzie to jednak zorganizowane, Wielka Brytania i ZSRR podejmą wspólnie wszelkie konieczne środki dla zapobiegania nowej agresji. 4) Gdyby po zakończeniu wojny jedna ze stron zaatakowana została przez Niemcy albo któryś z ich europejskich sprzymierzeńców – druga strona pośpieszy jej natychmiast z pomocą wojskową i wszelką inną. 5) Ze względu na wspólne interesy i na niebezpieczeństwo Wielka Brytania i ZSRR godzą się na współpracę po wojnie, na następujących zasadach: a) strony nie będą dążyć do powiększenia swych terytoriów; b) nie będą mieszać się do swoich wewnętrznych państw. 6) Obie strony zobowiązują się do wzajemnej pomocy gospodarczej po wojnie. 7) Żadna z układających się stron nie przystąpi do związku ani Osi bb[…]bb skierowanej przeciwko stronie drugiej. 8) Ratyfikacja tego paktu nastąpi jak bb[…]bb w Moskwie. Ważność jego wygasa po 20 latach, bb[…]bb trwa coraz dalej, aż do złożenia takiego wymówienia bb[…]bb Mołotow i Eden wypowiadali krótkie przemówienie. Eden obiecał, że bb[…]bb zostało między Wielką Brytanią a ZSRR porozumienie, jakiego nie udało się uzyskać w latach pokoju. Podziękował on Majskiemu i Mołotowowi za ich starania. Od współpracy między Anglią, USA i ZSRR zależy przyszłość Europy. bb[…]bb przekonanie, że wszystkie narody, walczące z Niemcami hitlerowskimi przez bb[…]bb przyjmą z dumą wieść o podpisaniu tego traktatu. Układ ten otwiera nowy etap stosunków brytyjsko-sowieckich. Układ ten przyjmą z radością masy ZSRR. Armia Czerwona walcząca w tej chwili z wrogiem o bb[…]bb zwycięstwa. Z okazji podpisania układu miała miejsce wymiana depesz między królem Jerzym VI1213a Kalininem i między Churchillem i Stalinem. Mołotow przybył do Londynu dn. 21.05. Pobyt jego okryty był najgłębszą tajemnicą. Z Londynu wyleciał on do Waszyngtonu, dokąd przybył również w ścisłej tajemnicy dn. 28.05. W chwili powrotu zatrzymał się ponownie w Anglii1214. W Waszyngtonie odbył Mołotow szereg rozmów z prezydentem Rooseveltem oraz jego doradcami cywilnymi i wojskowymi. Oficjalny komunikat dziś stwierdza, że osiągnięto całkowite porozumienie do konieczności utworzenia II frontu w Europie jeszcze [w roku] bieżącym.
