„Przegląd Marksistowski”, nr 8 [2] 243
aa[…]aa, stopniowego i dobrowolnego przyciągania średniego
aa[…]aa [chło]pstwa do maszynowej, kolektywnej gospodarki rolnej. Przede [wszystkim] zaś domagała się opozycja demokracji proletariackiej.
Na wiosnę 1926 r. miały miejsce w Europie poważne wydarzenia: strajk generalny w Anglii810 i przewrót Piłsudskiego811 w Polsce. Pozbawieni inicjatywy komuniści angielscy wlekli się za zdradzieckimi przywódcami trade-unionów, z którymi sowieckie związki zawodowe zawarły, w r[oku] 1925, formalne przymierze, tzw. „angielsko-rosyjski komitet jedności”812. W tym samym czasie KC K[omunistycznej] P[artii] P[olski] rozpoznał w przewrocie majowym… „demokratyczną dyktaturę” i wezwał proletariat do poparcia „rewolucyjnych wojsk Piłsudskiego”813. Wydarzenia te pogłębiły różnice dzielące Trockiego od frakcji kierowniczej i zaostrzyły walkę wewnątrzpartyjną.
Jesienią 1926 r. opozycja rozpoczęła otwartą ofensywę. Aparat bronił się na swój sposób. „Zanim masa partyjna zdążyła cośkolwiek usłyszeć, zrozumieć i powiedzieć – pisze Trocki – stanęła przerażona wobec perspektyw rozłamu i katastrofy” (Moje życie)814. Opozycja musiała rozpocząć odwrót. W październiku złożyła oświadczenie, w którym podkreślała, że uważa poglądy swe za słuszne i nie zrzeka się prawa do dalszej walki o nie w obrębie partii, rezygnuje jednak z wystąpień, które mogły wywołać rozłam815. W ten sposób Opozycja zyskała na czasie.
Wypadki w Chinach wywołały jednak niebawem nową burzę. Chińska polityka Stalina była całkowitym zaprzeczeniem i przekreśleniem wszelkich zasad bolszewizmu, ba, była karykaturą najgorszych wzorów mienszewizmu. Aparat moskiewski wepchnął wbrew jej woli Komunistyczną Partię Chin do burżuazyjnej partii Kuomintang, podporządkowując ją dyscyplinie tej ostatniej816. Rozwój rewolucji rolnej w Chinach został przez stalinowców sztucznie zahamowany, a tworzenie rad i uzbrojenie robotników, zabronione. Od r[oku] 1925 Trocki domagał się wystąpienia chińskich komunistów z Kuomintangu i ostrzegał przed zgubnymi konsekwencjami polityki stalinowskiej. Ale Stalin jeszcze w kwietniu 1927 bronił Czang Kaj-szeka, jako „pewnego sprzymierzeńca”. W kilka dni później Czang Kaj-szek pogrążył robotników, a przede wszystkim komunistów szanghajskich w morzu krwi. Stalin i Bucharin nie tracą animuszu, każą wstąpić komunistom chińskim do „lewego” Kuomintangu i z kolei proklamują
