270 „Przegląd Marksistowski”, nr 8 [2]
miała służyć zdrada rewolucji hiszpańskiej. Pomoc udzielana przez Stalina republice hiszpańskiej była daleko niewystarczająca dla zwycięstwa nad generałem Franco, ale nadto skuteczna dla zdławienia rewolucyjnego skrzydła proletariatu hiszpańskiego. Korzystając z „lojalnego” poparcia socjalistów i prawicowych anarchistów, GPU wymordowała w Hiszpanii tysiące najlepszych rewolucyjnych robotników: anarchistów, POUM-istów, trockistów i ich przywódców. Dyrygowana przez Moskwę polityka frontu ludowego stanowiła dla generała Franco skuteczniejszą pomoc niż włosko-niemieckie oddziały wojskowe.
Trocki namiętnie śledzi wszystkie etapy hiszpańskiej wojny domowej, a szczególnie politykę frontu ludowego. Analizuje problemy rewolucji hiszpańskiej i ostrzega przed zbliżającą się katastrofą. „Lekcja hiszpańska”, pisze Trocki w broszurze o tym samym tytule (1938 r.), stanowi „ostatnie ostrzeżenie” dla proletariatu europejskiego947. O ile w Hiszpanii zwycięży faszyzm, nieunikniona będzie nowa wojna światowa…
Zagadnienie zbliżającej się wojny absorbuje coraz bardziej jego uwagę. Bezlitośnie zwalcza socjalpatriotyzm i wszelkiego rodzaju iluzje pacyfistyczne. Demaskuje oszustwo o „ideowym” charakterze nadciągającej wojny. Przepowiada, że zarówno w jednym, jak [i] w drugim bloku wojennym będą się znajdowały obok siebie kraje totalne i „demokratyczne”. Stawia przed proletariatem wszystkich krajów kapitalistycznych, niezależnie od ich reżimu, zadanie zamiany wojny imperialistycznej w rewolucję socjalistyczną. Uważa, że rewolucyjny defetyzm powinien obowiązywać zarówno w krajach faszystowskich, jak i „demokratycznych”.
Ale równocześnie zastrzega się Trocki przed ultralewicowym, nieżyciowym schematyzowaniem rewolucyjnej taktyki antywojennej. Hasłu rew[olucyjnego] defetyzmu nadaje interpretację pozostawiającą miejsce na konieczną rzutkość taktyczną, zależnie od konkretnych okoliczności i od wymogów międzynarodowej walki rewolucyjnej.
W roku 1934 Trocki pisze: „Pierwszym warunkiem powodzenia jest wychowanie kadr partyjnych we właściwym zrozumieniu wszystkich okolicznoś[ci…]948
[40]
aa[…]aa
aa[…]aa [kw]ietniu
aa[…]aa aa[…]aaojny między aa[…]aa
aa[…]aa itd. – z drugiej sa[…]a
aa[…]aao rządu, rozwijając sysa[…]a
aa[…]aa [ws]zystko możliwe by sabotować
aa[…]aa. W Niemczech i Japonii używałbym
aa[…]aa wojskowe, by szkodzić machinie wojsko[wej]
aa[…]aa [We Fran]cji chodzi o opozycję polityczną przeciw
aa[…]aa [rewo]lucji proletariackiej. Obydwie metody są
