276 „Przegląd Marksistowski”, nr 8 [2]
Kiedy stalinowcy nazywają nas „sprzedawczykami”, w tym oskarżeniu dźwięczy nie tylko nienawiść, ale i pewna swoista szczerość. Uważają, żeśmy zaprzedali sprawę poświęcanej kasty marszałków i generałów, która jakoby jedna976jest zdolna „zbudować socjalizm”, ale która w samej rzeczy kompromituje ideę socjalizmu. My ze swej strony uważamy stalinowców za zdrajców interesów sowieckich mas ludowych i światowego proletariatu. Byłoby niedorzecznością tłumaczyć tak zaostrzoną walkę przyczynami natury osobistej. Rzecz idzie nie tylko o różnicę programów, ale i o sprzeczność interesów977socjalnych, które coraz bardziej wrogo ścierają się ze sobą.
***978
Jakaż więc jest wasza979 osobista diagnoza? – zapytacie mnie. Jakie przewidywania?980 Uprzedziłem wszakże z góry, że moje przemówienie poświęcone jest wyłącznie procesom moskiewskim. Diagnozą i prognozą socjalną zajmuje się moja nowa książka „Zdradzona rewolucja”. Jednakże w dwóch słowach powiem, co o tym myślę. Podstawowe zdobycze Rewolucji Październikowej, tj. nowe formy własności, dopuszczają rozwinięcie sił produkcyjnych dotąd jeszcze nieziszczonych. Jednakże one już doszły do kompromitującej sprzeczności z politycznym despotyzmem. Socjalizm nie jest do pomyślenia bez samodzielności mas i rozkwitu osobowości człowieka. Stalinizm niszczy981jedno i drugie. Nieunikniony jest otwarty konflikt pomiędzy ludem a nowym despotą. Rządy Stalina są przesądzone. Czy zastąpi [[43]] [go kapitalistyczna rewolucja, czy demokratyzacja robotnicza? Na to pytanie historia jeszcze nie odpowiedziała. Rozstrzygnięcie zależeć też będzie od aktywności światowego proletariatu. Jeżeli przypuścić na chwilę, że faszyzm zatriumfuje w Hiszpanii, a następnie i we Francji, to kraj sowiecki otoczony pierścieniem faszystowskim byłby skazany na dalszy rozkład, który rozszerzyłby się z podłoża politycznego na dziedziny socjalne. Innymi słowami: rozgromienie eu]ropejskiego [proletariatu sprowadzi nieunikniony upadek ZSRR. Jeżeli] przeciwni[e], ma[sy robotnicze Hiszpanii pokonają faszyzm, francuska k]lasa robotnicza [wstąpi na drogę wiodącą do oswobodzenia, wtedy zdławione] masy w ZSRR wypr[ostują grzbiety i podniosą głowy, wtedy wybije ost]atnia godzina despotyzmu [Stalina.
Jednakowoż triumf sowie]ckiej demokracji sam przez się nie [urzeczywistni się, zależy on także i] od was. Masom trzeba dopomóc: pierw[sza pomoc – to wyjaśnienie im pr]awdy. Sprawa tak się przedstawia: czy po[magać zdemoralizowanej demokracji] przeciw ludowi, czy też podtrzymywać pos[tępowe siły narodu przeciw bi]urokracji. Procesy moskiewskie stanowią sygnał [ostrzegawczy… Biada] tym, którzy go nie słyszą. Proces o podpalenie [Reichstagu miał natural]nie wielkie znaczenie, ale tam chodziło o pogar[dzany faszyzm, wcielenie] wszystkich występków, ciemnoty i barbarzyń–
