mb102

Recenzja łódzkiej inscenizacji "The Tempest" Szekspira w tłumaczeniu na jidysz. Omówienie zawiera wykaz ról z wykonawcami oraz spis współtwórców inscenizacji. Recenzent odnosi się do różnych interpretacji "Burzy", miejsca dzieła w twórczości "barda" oraz związku z jego biografią. Dotychczasowe sceniczne interpretacje dramatów "stradfordczyka" ("Szejlok", "Otello") ocenia jako poprawne, podkreślając ich wychowawcze oddziaływanie na widza i aktora. Tym razem jednak po raz pierwszy w Polsce "największy reżyser", wielki dekorator, muzyk "o wysokiej kulturze" i choreograf - wszyscy z nieżydowskiego polskiego świata, zdecydowali się podjąć współpracę z żydowskimi aktorami nad pięknym utworem z repertuaru powszechnego. Autor zaznacza, iż ze strony żydowskiej gotowość do współpracy nie wynikała, jak wiele innych przejawów nadmiernego podziwu dla nie-Żydów, ze służalczej postawy gettowej, lecz z dobrej woli, pragnienia, aby coś ważnego osiągnąć, udowodnić. Leon Schiller musiał się dopasować do ograniczonych możliwości sceny jidysz. Recenzent chwali precyzję reżyserii, wartościowość pełnych fantazji dekoracji i kostiumów, czar muzyki, poetyczność, kolektywny duch i zgranie aktorów. Na bankiecie po premierze Leon Schiller wyróżnił Abrahama Morewskiego i Mojżesza Lipmana. Sprawozdawca spośród aktorów docenia ponadto E. Goldenburg, W. Godika, A. Kurca, Sz. Kona, D. Szapiro.

mb104

Recenzja z przedstawienia polskiego wg "Dziejów grzechu" S. Żeromskiego w Teatrze Polskim w Warszawie, adapt., insc. i reż. L. Schiller. Na początku autor recenzji tłumaczy się ze swojego przekładu na jidysz tytułu. Zamiast bardziej konwencjonalnego wariantu „Geszichte fun zind”, zaproponował wersję dosłownie oznaczającą „Drogę grzechu” jako lepiej oddającą tempo gry – tempo raczej zamierzone, niż osiągnięte. 43 szybko zmieniające się odsłony odzwierciedlać miały niepokój współczesnego człowieka. Recenzent zestawia cechy formy dramatycznej i narracyjnej. Z uznaniem wyraża się o pomyśle dosłownego przeniesienia na scenę epizodów z powieści, w miejsce tradycyjnego dopisywania i uzupełniania materiału narracyjnego dla stworzenia „adaptacji scenicznej”. Porównuje „Dzieje grzechu” z innymi tego typu próbami w teatrze polskim („Anna Karenina” wg L.Tołstoja, „Zbrodnia i kara” wg F. Dostojewskiego, „Sanin” wg N. Arcybaszewa) i jidysz („Fiszke der krumer”wg Sz. Abramowicza, „Tewie der milchiker” wg Sz. Rabinowicza, „Motke ganew”wg Sz. Asza, „Giber in kejtn” wg V. Hugo, „Gloknklinger fun Notre-Dame” wg V. Hugo). Weichert chwali L. Schillera jako „prawdziwego” reżysera. Wyróżnia jego wcześniejsze inscenizacje „Kniazia Patiomkina” T. Micińskiego, „Róży” S. Żeromskiego, „Nie-Boskiej komedii” Z. Krasińskiego. Jednak wskazuje też na wady spektaklu, zwłaszcza brak powiązania między scenami oraz niejednolitość i meandryczność w reżyserii i scenografii ([K.] Frycza]). Sprawozdawca nie pomija także głównych kreacji aktorskich [Marii] Modzelewskiej (Ewa Pobratymska) i [Bogusława] Samborskiego. Recenzja kończy się omówieniem kontrowersji, jakie wywołał spektakl. Obrzucanie sceny zgniłymi jajami i balonami z substancją cuchnącą okazało się jednak o tyle dobroczynne, że doprowadziło do radykalnej poprawy frekwencji. „Nigdy nie wiadomo, skąd przychodzi jeszue [ocalenie]” – konkluduje filozoficznie reżyser i krytyk w jednej osobie.

mb35

Na wstępie L. Sznejderman przedstawia swojego interlokutora jako najciekawszego aktualnie reżysera w Polsce. Swoją działalność twórczą artysta rozpoczął w studiu Reduta [J. Osterwy]. Na czoło reżyserów w Polsce wysunął się dzięki eksperymentalnym inscenizacjom na deskach Teatru im. W. Bogusławskiego. Pochodzi z Krakowa. Ukończył studia wyższe we Francji. Zajmował się teorią muzyki i teatru. Ma na swoim koncie artykuły na temat teatru w czasopismach zagranicznych (np. „The Mask” [E. G.] Craiga). Do Polski powrócił w 1917. Spotkanie z dziennikarzem odbywa się wieczorem w pokoju biblioteki w Teatrze Polskim [w Warszawie]. Sznejderman opisuje wygląd i sposób mówienia rozmówcy. Na pytanie o credo artystyczne reżyser odpowiada, że nie posiada. Skarży się, że prowadzi działalność teatralną od niedawna, gdyż wcześniej nie znalazł żadnej sceny, gdzie mógłby pracować. Teatr polski, który zastał, określa jako naiwny i bardzo prymitywny. Twierdzi, że na tym tle nawet najskromniejsza jego praca wydawała się rewolucyjna. „Rzekome [miklojmerszte] eksperymenty” w teatrze polskim były według niego spóźnione i niezadawalające. Najciekawszym zjawiskiem, w jego opinii, jest Reduta, czerpiąca inspiracje z teatru [rosyjskiego] K. S. Stanisławskiego. Jego w zakresie repertuaru interesuje misterium ludowe. Za swoje zadanie jako reżysera uważa wprawienie aktora w stan entuzjazmu [hislajwes, התלהבות] i wydobycie z niego jego artystycznego „ja”. Jest zwolennikiem pracy kolektywnej w teatrze i ma poczucie dużej roli każdego członka zespołu (także np. robotnika sceny). W Teatrze im. W. Bogusławskiego udało mu się stworzyć prawdziwie artystyczną scenę dla szerokich mas. Ale, jak dodaje z goryczą, "u nas" reżyser nie jest niezależny i musi od czasu do czasu rzucić magistratowi i prasie jakąś kość [a bejn], co przyczynia się do powstania chaosu repertuarowego. Sam za jedną z najciekawszych swoich inscenizacji uważa „Opowieść zimową” [W. Szekspira].

mb39

Na wstępie Artur Śliwiński zostaje przedstawiony jako znany historyk, były premier, który aktualnie zawiaduje Teatrami Miejskimi w stolicy. Rozmowa odbywa się w jego gabinecie w budynku Teatru Wielkiego [w Warszawie]. Urzędnik zgodził się odpowiedzieć na ogólne pytania. Uważa, że najważniejszym problemem dla teatrów jest sama twórczość. On sam sprawami wewnętrznymi, np. współpracy między aktorem a reżyserem, nie zajmuje się. Zdaniem Śliwińskiego u podstaw obecnego kryzysu teatru leży nie apatia społeczeństwa, ani wina artystów. Ostatnio z Teatrami Miejskimi współpracowali bardzo zdolni artyści. Jako przyczynę kryzysu podaje brak sztuk (zarówno polskich, jak i tłumaczonych) odpowiednich dla odbiorcy, który przeżył wojnę i dziesięciolecie powojenne. Nie ma w tym bezpośrednio niczyjej winy. Zastój dotknął nie tylko teatr, ale i inne dziedziny sztuki (np. literaturę). I nie chodzi tutaj o formę, lecz o treść. W teatrze w praktyce wyraża się to kłopotami z frekwencją. W konsekwencji dochody z biletów stanowią jedynie znikomą część budżetu teatrów miejskich. Miasto stara się wyrównywać straty, ale ostatnio liczba scen miejskich zmniejszyła się z 4 do 3. Upadł Teatr im. W. Bogusławskiego, w którym nawet „Nieboska komedia” [Z. Krasińskiego w reż. L. Schillera] nie przyniosła zysków kasowych. W Teatrach Miejskich priorytetem powinny być sztuki narodowe, autorów polskich. Udało się wprowadzić taki repertuar dramatyczny, ale już nie operowy. Na pytanie o to, jakie ma wyobrażenie o teatrze żydowskim, Artur Śliwiński odpowiada, że był kilka razy na przedstawieniach, ale niewiele może powiedzieć. Uważa, że u podstaw kryzysu w teatrze żydowskim leżą takie same przyczyny, jak w przypadku zastoju scen polskich. Żadnego przedstawienia teatru WIKT [Warszawskiego Żydowskiego Teatru Artystycznego] nie widział. Nie może oddać temu zespołowi budynku Teatru im. W. Bogusławskiego, ponieważ nie leży to w jego kompetencjach (nie jest to gmach miejski).

mb09

Anons zachęcający do zakupu wydanego nakładem Wydawnictwa "Orient" w Warszawie przekładu na jidysz epopei w 4 tomach W. S. Reymonta "Chłopi". Tytuł przekładu brzmi "Pojern". Przekładu za zgodą autora dokonał Szlojme Rozenberg. Książka do nabycia w księgarni "Bicher", Warszawa, ul. Nalewki 2a. Ceny netto tomów: t. 1 "Harbst" [Jesień] - 6 zł; t. 2 "Winter" [Zima] -6 zł; t. 3 "Friling" [Wiosna] - 7 zł; t. 4 "Zumer" - 6 zł

mb11

WIKT Dowid Pinski "Der ojcer" [Skarb]; Teatr Skala "Dos drite Sambatjon-program" [Trzeci program Sambationu]; Teatr Wielki codzienne opery ze starego repertuaru; Teatr Narodowy "Di Rojber" [Zbójcy F. Schillera] w nowej inscenizacji; Teatr Letni "Di macht fun reklam" [Potęga reklamy]; Teatr Polski "Der diner fun cwej harn" [Sługa dwóch panów]; wznowienie: Di geszichte fun zind" [Dziejów grzechu S. Żeromskiego]; Teatr Mały "Majn tajerste Peg" [Najdroższa Peg]; Teatr Ćwiklińskiej i Fertnera "Potasz i Perlmuter"; Teatr Nowości "Di cirk-princesin" [Księżniczka cyrku]; Perskie Oko "Di szopke iber di szopkes" [Szopka nad szopkami]; Qui Pro Quo "Karnawal fun szlagers" [Karnawał przebojów];

mb78

Informacja o gościnnych występach Karola Adwentowicza w sztuce "Prokurator Hallers" [szt. w 4 a. Pawła Lindaua] [Karol Adwentowicz (19 X 1871 Wielogóra - 19 VII 1958 Warszawa) artysta zaliczany do wybitnych polskich aktorów tragicznych. W swoich wspomnieniach zanotował, że bywał też jako widz w teatrach jidysz.]

mb80

Wykład I. Aronowicza ["Stanislaw Wyspianski un zajne werk" Stanisław Wyspiański i jego twórczość] planowany na szabes 7 II godz. 20.00, odbędzie się w środę [11 II] wieczór w gimnazjum realnym.

mb67

W Teatrze Polskim (Lutni) w niedzielę 1 II trzy przedstawienia: godz. 12.00 poranek operowy - ceny zniżone; godz. 16.00 przedstawienie dla uczniów - ceny zniżone; godz. 20.00 "Szef to ja" ["Der her szef, dos bin ich"] - farsa

mb89

anons Teatru Wielkiego na Pohulance; zapowiedź ostatniego występu W. Kaweckiej w "Hrabinie Maricy" ["Hrabina Marica", oryg. "Gräfin Mariza" operetka w 3 a., która miała swoją premierę w Wiedniu. Autorem utworu był Emmerich (Imre) Kálmán (1882-1953), jeden z najwybitniejszych przedstawicieli operetki wiedeńskiej, syn żydowskiego kupca Karla Koppsteina i jego żony Pauli z domu Singer. Wiktoria Kawecka (1875-1929) polska śpiewaczka operetkowa (sopran). Anons polskiego teatru muzycznego z Wilna opublikowany na 1. stronie jidyszowego dziennika świadczy o tym, iż kierownictwo sceny było świadome tego, że część jej odbiorców rekrutowała się ze środowiska żydowskiego. Żydzi wileńscy mieli okazję uczestniczyć w bogatym życiu muzycznym, na który składały się koncerty, spektakle operetek europejskich w przekładzie na jidysz, spektakle operetek oryginalnych żydowskich, spektakle operetki polskiej, a nawet spektakle oper europejskich w przekładzie na jidysz].

mb08

Zachęta do zakupu, czytania i propagowania najnowszych, dopiero co wydanych książeczek: Julesa Verne'a (nauka, relacje z podróży, powieści "naukowe" [science-fiction]): "Ojf di wegn fun der welt" [Na drogach świata; Le tour du monde en quatre-vingt jours (?)], 2 tomy, cena 9 zł; "Ojfn Chancellor (Trag. nesije)" [Chancellor (Tragiczna podróż)], 1 tom, cena 4,50 zł; "Kapitan Grants kinder" [Dzieci kapitana Granta], 2 tomy, 9 zł; "Dem cars kurier" [Kurier carski], 1 tom, 4,50 zł; "In der himliszer imperje" [W niebiańskim imperium, właśc. Wioska napowietrzna]; "Mencz un wunder" [Człowiek i zadziwienie; L'Etonannte aventure de la mission Barsac (?)] 3 tomy; 13,50 zł; Cena kompletu 10 tomów - 45 zł; Dla klientów, którzy kupią od razu 10 tomów - cena 40 zł netto; porto 2 zł; Uwaga! Książki J. Verne'a już nie będą dodawane gratis do żadnej gazety! Żądajcie we wszystkich księgarniach i bibliotekach nowo wydanych książek Pierre'a Benoit! "Jankews brunen (Hagar di tencerin)" [Studnia Jakuba (Tancerka Hagar)] - wartościowa powieść z życia palestyńskiego; cena 7,50 zł; Orzeszko Eliza "Marta" - wielka, pełna napięcia powieść, 25 arkuszy wydawniczych, cena 7,50 zł; Księgarnia wydawn. E. Gitlin, Warszawa, Nalewki 1. [Jules Verne (1828-1905) francuski pisarz, dramaturg, działacz społeczny, uważany za prekursora fantastyki naukowej; Pierre Benoit (1886-1962) francuski autor poczytnych powieści uważanych dziś za rozrywkowe ("literatura wagonowa"), po I wojnie światowej zagorzały pacyfista, nacjonalista francuski o poglądach prawicowych, obieżyświat, po II wojnie światowej na "czarnej liście" francuskich kolaborantów; "Studnia Jakuba" - oryg. "Le Puitsole Jacob"; z 1925 / Eliza Orzeszkowa z domu Pawłowska herbu Korwin, primo voto Orzeszkowa, secundo voto Nahorska (1841-1910) polska pisarka epoki pozytywizmu, dwukrotna (1904, 1909) kandydatka do Literackiej Nagrody Nobla (jako Elise Orzeszko); "Marta" - powieść tendencyjna dotycząca tzw. kwestii kobiecej; z 1873]

mb79

Zapowiedź wykładu I. Aronowicza w szabes [7 II] wieczór (godz. 20.00). Referent uwzględni kwestie życia S. Wyspiańskiego, jego roli jako wielkiego polskiego poety narodowego dla ruchu na rzecz niepodległości, wspaniałe ("wunderbare") utwory. Specjalne miejsce zostanie poświęcone postaciom żydowskim w największym (zdaniem referenta) utworze Wyspiańskiego - "Wesele". Miejsce wykładu - ul. Nowa 3.

mb38

Tekst stanowi pierwszą część dwuczęściowego artykułu, mieszczącego recenzje dwóch powieści polskich poprzedzone ogólnym wstępem na temat schematów przedstawiania problemów i postaci żydowskich w literaturze polskiej. W utworach polskich zwykle podkreśla się ubóstwo materialne i/lub duchowe oraz zacofanie kulturowe Żydów. Zaludniają je blade postaci zasymilowanych inteligentów i ludzi getta, za pomocą których wyrażona zostaje odpowiednio uproszczona tendencja. W dwóch najnowszych powieściach jednak pojawiają się bohaterowie żydowscy pełni życia i przeżywający prawdziwie tragiczne momenty. Dalej następuje omówienie trzytomowej książki Herminii Naglerowej „Krauzowie i inni” (Warszawa 1936), która spotkała się z entuzjastycznym odbiorem. Akcja toczy się po powstaniu 1863 w Galicji (nazwa miasta „Bory” wskazuje na „Brody”). Pokazuje na tle procesów przystosowania się do austriackiej władzy okupacyjnej rozwój ekonomiczny miasta, tarcia między „patriotami” a „lojalistami” i końcowe zwycięstwo materialnych interesów. Utwór Naglerowej wyróżnia się tym, iż nie pokazuje historycznych wydarzeń i osobistości, ale codzienną egzystencję szarych ludzi. Obok innych postaci wprowadzono także Żydów: ludzi dalekich od polityki i ideologii oraz pojedynczych asymilatorów, np. dr. Goldmana. (Autorka wywodzi się ze środowiska żydowskiego, ale milieu tego nie zna, co prowadzi do kuriozalnych sformułowań, które recenzent cytuje). Dużą wartość powieści stanowi uczciwe przedstawienie postaci asymilatora, który styka się z antysemityzmem, samodzielnej polityki prowadzić nie może, traktowany jest instrumentalnie, a ze strony żydowskiej spotyka się z nieufnością i niechęcią. Zostaje jednak w oczach odbiorcy „rozgrzeszony” po tym, jak na jaw wychodzi jego prawdziwie „żydowska dusza”, gdy głębokie wrażenie robi na nim jidyszowa piosenka o pożarze Brodów.

mb42

Tekst stanowi drugą część obszernego artykułu i zawiera recenzję książki Stefanii Zahorskiej "Korzenie". Książka została uhonorowana nagrodą, mimo że nie jest samoistną całością, lecz pierwszą częścią cyklu. Pokazuje Polskę w przededniu I wojny, wojnę, formowanie się organizacji Strzelec, kształtowanie się myśli narodowej i socjalistycznej. Do udanych elementów w tym debiucie powieściopisarskim należą: zakrój, ujęcie, portrety psychologiczne, konsekwencja w budowaniu nastroju, styl, mowa postaci. Pomimo tego, że Zahorska unika efekciarstwa, książka stanowi prawdziwą sensację dla czytelnika żydowskiego ze względu na główny problem: galicyjskożydowską asymilację. W centrum akcji znajduje się miłość między synem szlacheckim Janem a żydowską inteligentką z Krakowa Anną Weber. Dwoje ludzi, którzy czują do siebie silne uczucie, próbują się do siebie przystosować. Służą tej samej idei: walce o niepodległą Polskę. Ale pojawiają się między nimi dysonanse, gdyż reprezentują, jak określa to N. Wejnig, dwie oddzielne „duchowe rasy” [gejstike rasn]. Chociaż, jak poetycko pisze krytyk, Jan i Anna jak drzewa dotykają się liśćmi, tulą i splatają, lecz ich korzenie są osobne, a korzenie sięgają głębiej, niż wszystko inne. Wejnig cytuje obszerne fragmenty powieści w tłumaczeniu na jidysz. Snuje przypuszczenia dotyczące dalszego przebiegu akcji. Spodziewa się obrazu bankructwa materialnego i moralnego asymilacji. „Książka przeniknięta jest drżeniem serca. Autorka pisze przecież w Polsce lat 1937-1938”. Tak brzmią ostatnie zdania artykułu.

mb52

"Nasz Przegląd"opublikował wywiad z Juliuszem Osterwą - znanym polskim artystą, dyrektorem nowej polskiej sceny - teatru "Narodowego". Osterwa przyznał, że prawie nie zna literatury żydowskiej (jidysz). Z teatru jidysz pamięta "Dybuka" w wykonaniu Trupy Wileńskiej (sprzed 4 lat). Spektakl zrobił na nim silne wrażenie. Zachwyciła go reżyseria [Dawida] Hermana. Docenił to jeszcze bardziej, gdy się zapoznał z trudnymi do wytrzymania warunkami i prymitywizmem środków, jakie ma do dyspozycji ten teatr. U artysty kreującego rolę cadyka ([Abraham] Morewski) dostrzegł analogię ze stylem gry charakterystycznym dla rosyjskich aktorów ze szkoły [Konstantego] Stanisławskiego. Najlepsze wrażenie wywarł na nim artysta obsadzony w roli Meszulacha [Noe] Nachbusz). Reprezentował on nieznany nawet Osterwie [bardzo zainteresowanemu aktorstwem, eksperymentującemu w tym zakresie] styl gry aktorskiej i stanowił przez to najbardziej oryginalny "punkt" inscenizacji. Zapytany o żydowskich aktorów generalnie odpowiedział, że stykał się z nimi w szkole dramatycznej i na polskiej scenie. Jego zdaniem wykazują wybitne uzdolnienia, zwłaszcza w rolach z repertuaru zagranicznego. To samo dotyczy reżyserów pochodzenia żydowskiego. Potrafią oni lepiej przeniknąć role. Przygotowanie nowoczesnej sztuki powierzyłby tylko reżyserom żydowskiego pochodzenia. ["Nasz Przegląd" to polskojęzyczny dziennik żydowski wydawany w Warszawie w latach 1923-1939; "Wileński Tog" tylko streszcza wywiad, nie komentując go. Juliusz Osterwa (właśc. J. Maluszek, 1885-1947) był wybitnym aktorem, reżyserem, dyrektorem teatralnym i pedagogiem. Jeszcze kilka razy na prośbę dziennikarzy żydowskich wypowiadał się na temat teatru żydowskiego i aktorów żydowskich - zawsze w superlatywach. Bardzo doceniał też obecność żydowskich widzów na własnych spektaklach i podkreślał ich wrażliwość na przedstawienia, także bardzo "polskie" i/lub "katolickie" ("Książę Niezłomny" P. Calderona w oprac. J. Słowackiego)]

mb66

W "Grojser Teater" [Teatrze Wielkim] na Pohulance w niedzielę 1 II o godz. 16.00 przedstawienie baletowe; o godz. 20.00 jedyny występ Ireny Larar w operze "Rigoletto" G. Verdiego. [Irena Larar - właśc. O. Józefowicz primo voto Maywalt, secundo voto Mackiewicz, pseudonimy: Irena Larar, Larrar, O. Łazarska, Łuzarska (ur. 24 VI 1904 Jarosław nad Wołgą, zm. 30 I 1979 Łódź) śpiewaczka (sopran), pianistka. Śpiewu uczyła się u matki, Olgi Józefowicz pseud. Olghina, której pseudonim (Olgina) po pewnym czasie przejęła. W Wilnie najpierw występowała jako pianistka. Jako śpiewaczka zadebiutowała także w tym mieście - w partii Violetty w operze "Traviata". Podczas II wojny światowej mieszkała w Wilnie. Po wojnie po repatriacji do Polski zamieszkała w Łodzi.]

mb68

Dyrekcja teatrów polskich informuje, że od 1 II ceny biletów ulgowych będą jeszcze o 25% niższe w stosunku do cen biletów normalnych. [Informacja ta podana została w języku jidysz w jidyszowej gazecie "Wilner Tog", a więc przeznaczona była dla odbiorcy żydowskiego, z myślą, że go zainteresuje. Pośrednio może więc świadczyć o zainteresowaniu żydowskiej ludności Wilna teatrem polskim.]

mb91

Anons występów w Wilnie (w teatrze Eden, ul. Szeroka 36) "pierwszej polskiej trupy komediowo-operetkowej" złożonej z liliputów. Występy codziennie od niedzieli 8 II o godz. 20.00. "Nadzwyczajna sensacja po raz pierwszy w Wilnie"; "najmniejsi ludzie w Polsce, nie wyżsi niż o wzroście 1 m, w wieku od 20 do 40 lat"; Repertuar: 1. "Der manżet" [Mankiet], komedia w 1 a.; 2. "Andrusi rojchert [sic] papirosn" [Andrusy "dymi" papierosy], farsa scen. 3. "Di chasene ofn Wejchsl" [Ślub nad Wisłą/Ślub na Wiśle]; "Tańce i ewolucje"; Udział: śpiewak operowy Wł. Lubicz-Kubaszewski; w niedzielę [8 II] o 16.00 specjalne przedstawienie liliputów, pełne humoru i śmiechu, dla młodzieży szkolnej i dzieci [Anons stanowi źródło do badań świata widowisk w Wilnie, popularnych widowisk polskich oglądanych przez Żydów; repertuaru i tras objazdów trup; form promocji. Notabene obecnie zainteresowanie performansami ludzi o "niekonwencjonalnych ciałach" powróciło w postaci tzw. "freak shows". Uwaga: Tytuł drugiej pozycji repertuarowej został niepoprawnie przetłumaczony na jidysz, prawdopodobnie z powodu nieznajomości znaczenia polskiego regionalizmu "andrus" ('łobuziak, psotnik'), pochodzącego ze świata krakowskiej kultury podwórkowej. Także nazwa Wisły została podana w wersji niemieckiej, nie jidysz.]